مالیات بر ارزش افزوده مالیات غیر مستقیمی است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. از آنجا که خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته ولی مصرف‌کننده محسوب نمی‌شود، اینست که او حق دارد کل «مالیات‌های ارزش افزوده» پرداختی خود را از کل مالیات بر ارزش افزوده های دریافتی کسر کرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد.
با اجرای قوانین مالیاتی همچون قانون مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن براساس مصرف کالا و دریافت خدمات، بسترهای رونق اقتصادی، گسترش زیرساخت های عمرانی و خدمات عمومی فراهم می‌گردد. با اجرایی شدن قانون مالیات ارزش افزوده در کشور بخشی از اعتبارات از محل وصول آن به شهرداری‌ها و دهیاری های هر منطقه اختصاص می‌یابد به‌ طوری‌که از میزان 9 درصد مالیات بر ارزش‌افزوده کالا و خدمات میزان 3درصد به شهرداری‌ها داده می‌شود که در توسعه زیر ساخت های شهری نقش اثرگذاری دارد و یک درصد آن به حوزه ‌سلامت و درمان اختصاص داده می‌شود که در این خصوص می‌توان نقش سهم مالیات را در موفقیت طرح جامع نظام سلامت که به اجرا درآمده است و پوشش هزینه‌های درمان مشاهده کرد.
یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده این است که مودیان مشمول این قانون جهت استفاده از اعتبار مالیاتی ملزم به ارائه فاکتور می باشند. که این امر بیانگر مقدار مبادلات و معاملات اقتصادی صورت گرفته توسط آن بنگاه اقتصادی خواهد بودو نکته قابل توجه این است که فاکتورهای ارائه شده در هر یک از مراحل مختلف مبادله باید با یکدیگر مطابقت داشته باشند به این ترتیب اندازه بازار زیرزمینی و فعالیت‌های غیررسمی اقتصادی و پنهانی و تخلف و فرار مالیاتی به حداقل می‌رسد.
از دیگر مزایای مالیات بر ارزش افزوده می توان به:
1- گسترش پایه مالیاتی : بخشی از فعالیت‌های اقتصادی را که تحت پوشش قرار دادن آنها با استفاده از سایر رو‌ش‌ها ، مثل مالیات بر فروش دشوار است را پوشش دهد.
2- افزایش درآمدهای مالیاتی : به دلیل گسترش پایه مالیاتی می‌تواند، درآمدهای مالیاتی را به نحو چشمگیری افزایش دهد.
3-کاهش هزینه اخذ مالیات : مکانیزم خود اجرایی دارد. لذا احتمالاهزینه‌های جمع آوری در مقایسه به سایر روش‌های اخذ مالیات، پایین‌تر است.
همچنین مالیات بر ارزش افزوده ‌ موجب کاهش مالیات مضاعف، کاهش فرارهای مالیاتی و کاهش وقفه زمانی پرداخت نیز می‌شود و به طور کلی با ساده سازی و کارایی خود،‌ کمک شایانی به اصلاح ساختار کلی نظام مالیاتی کشور خواهد کرد. به عبارت دیگر استفاده از این روش، نظام مالیاتی کشور را هر چه بیشتر به یک نظام مالیاتی کارآمد که در آن اخذ مالیات با "دقت" ،‌"سرعت" و حداقل هزینه انجام می‌شود، ‌نزدیک خواهد کرد.
در نهایت می توان نتیجه گیری نماییم که نظام مالیات بر ارزش افزوده با پویایی، دقت، نظم و سهولتی که دارد می تواند برای تامین بخشی از منابع مورد نیاز برای ایجاد وتوسعه زیرساخت های شهری و روستایی مورد استفاده قرار گیرد وتنها با تکیه برمنابع پایدار می توان به نیازهای فزاینده ای که هر روزه ابعاد و زوایای تازه ای پیدا می کند پاسخ داد.